LIPOPROTEINA (A)

LIPIPROTEINA (a)

GENETYCZNE UWARUNKOWANIE HIPERCHOLESTEROLEMII

Podwyższony poziom Lipoproteiny (a) to jeden z silniejszym czynników ryzyka chorób układu sercowo- naczyniowego i jest niezależnym od cholesterolu LDL czynnikiem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.

Stężenie lipoproteiny(a) jest uwarunkowane genetycznie, a zatem wystarczy oznaczyć je raz u każdego dorosłego. W szczególności u osób, u których wystąpił incydent sercowo-naczyniowy.

Lipoproteina (a) swoją budową podobna jest do cząsteczki LDL (zły cholesterol), ale zawiera także białko zwane apolipoproteiną a. Eksperci informują, że ma ona wyjątkowo negatywny wpływ, jeżeli chodzi o proces powstawania blaszki miażdżycowej i powodowanie zawałów.

Podwyższony poziom Lp (a) może powodować:

• zawał, udar, miażdżycę,
• cukrzycę,
• niedoczynność tarczycy,
• choroby nerek,

Wytyczne Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego mówią o tym, że u chorych z przedwczesną chorobą wieńcową, hipercholesterolemią rodzinną czy u osób z wywiadem rodzinnym przedwczesnej choroby wieńcowej powinniśmy oznaczać lipoproteinę (a). Tymczasem ta diagnostyka mocno kuleje. Niewiele osób wie o istnieniu tego badania, o jego ważnej roli w diagnostyce, jak również nie wszystkie ośrodki mogą wykonać badanie i oznaczyć Lp (a).

Jak podkreśla prof. Marcin Fijałkowski (kierownik oddziału Szybkiej Diagnostyki Kardiologicznej I Kliniki Kardiologii Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego) lipo proteina (a) to niedoceniana, „wyjątkowo zjadliwa” cząsteczka, o której wiadomo już od dłuższego czasu, ale do świadomości społeczeństwa jeszcze się nie przebiła.

– Gdybyśmy zapytali pacjentów, to powiedzą, że jest dobry cholesterol – HDL i zły – LDL. Natomiast nie wiedzą, że jest jeszcze inna cząsteczka, związana z wysokim ryzykiem zdarzeń sercowych, właśnie lipoproteina (a). Ona nie tylko nie jest znana wśród pacjentów, ale także wśród lekarzy, w tym nawet części kardiologów – przyznaje profesor i podkreśla, że bardzo ważne jest postępowanie zgodne z wytycznymi Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego.

Stężenie lipoproteiny(a) jest uwarunkowane genetycznie, nie cechuje się zmiennością wewnątrzosobniczą, a zatem wystarczy oznaczyć je raz u każdego dorosłego. Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne zaleca obecnie, aby każdy dorosły miał oznaczone stężenie lp(a) przynajmniej raz w życiu. Stężenie tej lipoproteiny nie ulega dużej zmienności, dlatego takie oznaczenie ma bardzo duży sens. Stężenie lp(a) nie zmienia się z dnia na dzień. Niestety, nawet zdrowa dieta czy aktywność fizyczna nie wpływają na jej poziom.

W szczególności u osób, u których wystąpił incydent sercowo-naczyniowy, pomimo że stężenie cholesterolu LDL mieści się u nich w zakresie celu terapeutycznego. To badanie jest również pomocne i wskazane w stratyfikacji ryzyka sercowo-naczyniowego u młodych osób ze zmianami miażdżycowymi, a także u pacjentów z rodzinną hipercholesterolemią.

Stężenie lipoproteiny (a) we krwi jest uwarunkowane genetycznie i odpowiadają za nie warianty genu LPA. Większość osób ma prawidłowy poziom, między 5 a 29 mg/dl (miligram na decylitr). Już stężenie powyżej 30 mg/dl, a na pewno wyższe niż 50 mg/dl, jest związane z podwyższonym ryzykiem chorób serca i naczyń. Szacuje się, że u jednej na siedem osób poziom lipoproteiny (a) jest wyższy niż 50 mg/dl.

Leczenie statynami nie obniża stężenia lipoproteiny(a). Przeciwnie – może mieć negatywny wpływ, gdyż wykazano, że statyny mogą nasilać syntezę białka apo(a) w wątrobie. Lipoproteina (a) jest oporna na leczenie statynami i ezetymibem oraz dietą.

Jedynie nowe leki z grupy inhibitorów PCSK9 redukują jej stężenie o około 30 proc. Niestety, ten efekt w przypadku osób z bardzo wysokim stężeniem lipoproteiny (a) jest niewystarczający. Pacjenci z wysokim lub bardzo wysokim stężeniem lipoproteiny (a), nawet przy nowoczesnym leczeniu inhibitorami PCSK9, powinni być leczeni aferezą lipoprotein.