HEMOGLOBINA GLIKOWANA (HbA1c) 

Hemoglobina pełni rolę transportową, dostarczając tlen z płuc do wszystkich komórek organizmu.

We krwi występuje również glukoza, która łącząc się z hemoglobiną w procesie tzw. glikacji, prowadzi do powstania hemoglobiny glikowanej.

Hemoblobina + glukoza = hemoglobina glikowana

Hemoglobina glikowana krąży we krwi i nie ulega rozpadowi, aż do czasu rozpadu samej krwinki czerwonej czyli aż 120 dni (czyli tyle, ile wynosi średnia długość życia krwinki czerwonej).

To sprawia, że oznaczenie stężenia HbA1c pozwala na ocenę stężenia glukozy we krwi pacjenta w ciągu ostatnich 2-3 miesięcy.

Hemoglobina zawiera niewielką ilość glukozy, ale jako że krwinka czerwona jest przepuszczalna dla tego cukru prostego, to w sytuacji utrzymującej się podwyższonej glikemii, proces glikacji hemoglobiny nasila się i wzrasta stężenie HbA1c.

Badanie hemoglobiny glikowanej wykonywane jest głównie na etapie monitorowania cukrzycy. Poza tym lekarz może również zalecić oznaczenie HbA1c w przypadku świeżo rozpoznanej cukrzycy oraz w przypadku stwierdzenia słabej kontroli stężenia glukozy we krwi na podstawie analizy samodzielnych pomiarów pacjenta.

Poziomy hemoglobiny glikowanej są mierzone jako procent %.

do 6,0% (42 mmol/mol) osoby zdrowe;

Wartości docelowe HbA1c w diagnostyce cukrzycy wg zaleceń PTD z 2014 roku:

do 7% (53 mmol/mol) jako cel ogólny;

do 6,5% (48 mmol/mol) dla chorych z cukrzycą typu 1 i chorych z krótkotrwałą cukrzyca typu 2 (bez rozwiniętych powikłań naczyniowych);

8% (64 mmol/mol) dla osób w starszym wieku z wieloletnią cukrzycą i co najmniej jednym powikłaniem o charakterze makroangiopatii (zawał mięśnia sercowego, udar mózgu).

Wartości 5,7 – 6,4% (39-46 mmol/mol) mogą występować w stanach przedcukrzycowych.

Podwyższony poziom hemoglobiny glikowanej  HbA1c.

Sygnalizuje przewlekłą hiperglikemię, tj. nieprawidłowe poziomy cukru we krwi obserwowane w ciągu ostatnich 2-3 miesięcy. Poziomy są wysokie u pacjentów ze słabo kontrolowaną cukrzycą lub u pacjentów z niedawno rozpoznaną diagnozą,

Stopniowy spadek poziomów tego wskaźnika oznacza normalizację poziomu cukru we krwi, np. po rozpoczęciu leczenia insuliną lub metforminą,

Mniej powszechnymi przyczynami wysokiego poziomu glikowanej hemoglobiny są niedokrwistość z niedoboru żelaza, policytemia vera po usunięciu śledziony i inne.

Zmniejszony poziom hemoglobiny glikowanej  HbA1c.

Można zaobserwować podczas ciąży, w wyniku przewlekłej utraty krwi, transfuzji krwi i w niedokrwistości hemolitycznej

Mogą powodować  niektóre leki, takie jak aspiryna, statyny, inne leki na nadciśnienie.