PWV – Ocena Sztywności Tętnic jako Kluczowy Wskaźnik Ryzyka Sercowo-Naczyniowego

 

Sztywność tętnic to jeden z najważniejszych wskaźników stanu układu sercowo-naczyniowego, który ma bezpośredni wpływ na rozwój nadciśnienia, chorób serca oraz udaru mózgu. PWV (Pulse Wave Velocity, prędkość fali tętna) to kluczowy parametr pozwalający ocenić elastyczność naczyń krwionośnych i przewidywać ryzyko sercowo-naczyniowe jeszcze zanim pojawią się pierwsze objawy chorób układu krążenia.

 

 

Czym jest PWV i dlaczego jest ważne?

PWV to pomiar prędkości, z jaką fala tętna przemieszcza się wzdłuż tętnic. Im sztywniejsze tętnice, tym szybciej fala tętna przemieszcza się przez naczynia. Jest to jeden z najdokładniejszych wskaźników starzenia się naczyń krwionośnych i ogólnego stanu układu krążenia.

 

 

Jak działa PWV?

• Elastyczne tętnice rozszerzają się i amortyzują falę tętna, przez co PWV jest niższe.
• Sztywne tętnice nie mają zdolności rozszerzania się, co powoduje szybsze przewodzenie fali tętna i podwyższenie PWV.

Wysoka wartość PWV wskazuje na zwiększone ryzyko miażdżycy, nadciśnienia tętniczego i chorób układu krążenia.

 

 

Jakie są normy PWV?

Prędkość fali tętna różni się w zależności od wieku i stanu zdrowia. Przyjęte wartości referencyjne dla PWV: PWV (m/s)

Interpretacja

< 6 m/s                Tętnice bardzo elastyczne, doskonałe zdrowie naczyniowe

6 – 8 m/s             Prawidłowa elastyczność naczyń

8 – 10 m/s          Początkowe oznaki sztywności tętnic

> 10 m/s              Zaawansowana sztywność tętnic, wysokie ryzyko sercowo-naczyniowe

 

Zgodnie z wytycznymi Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (ESC), PWV powyżej 10 m/s uznaje się za wskaźnik zwiększonego ryzyka sercowo-naczyniowego, co oznacza konieczność wdrożenia intensywnych działań profilaktycznych.

 

 

Jakie choroby są związane z podwyższonym PWV?

Podwyższona prędkość fali tętna jest silnie skorelowana z wieloma schorzeniami układu krążenia. Badania wykazały, że PWV jest niezależnym predyktorem chorób serca i udaru mózgu.

 

 

Choroby związane z podwyższonym PWV:

✔ Nadciśnienie tętnicze – wzrost PWV poprzedza rozwój nadciśnienia i jest wskaźnikiem usztywnienia tętnic.

✔ Miażdżyca – PWV pozwala ocenić stopień zaawansowania miażdżycy i jej wpływ na tętnice.

✔ Niewydolność serca – zwiększona sztywność naczyń prowadzi do przeciążenia lewej komory serca i jej przerostu.

✔ Cukrzyca – pacjenci z cukrzycą typu 2 często mają podwyższoną PWV, co wskazuje na większe ryzyko powikłań sercowo-naczyniowych.

✔ Choroba Alzheimera – coraz więcej badań wskazuje na związek między sztywnością tętnic a rozwojem chorób neurodegeneracyjnych.

 

 

 

Jak wygląda badanie PWV?

Badanie PWV jest szybkie, bezbolesne i całkowicie nieinwazyjne.

 

Przebieg badania:

1. Pacjent leży w pozycji spoczynkowej.
2. Na skórę w miejscach tętnic przykłada się czujniki rejestrujące fale tętna (najczęściej na tętnicy szyjnej i udowej).
3. Urządzenie mierzy czas, w jakim fala tętna pokonuje odległość między czujnikami i na tej podstawie oblicza PWV.
4. Wynik podawany jest w metrach na sekundę (m/s) i porównywany do norm referencyjnych.

Badanie trwa zazwyczaj około 10 minut i może być powtarzane regularnie w celu monitorowania progresji zmian w naczyniach.

 

 

Kto powinien wykonać badanie PWV?

PWV jest zalecane szczególnie dla osób z grupy podwyższonego ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Powinny je wykonać:

✔ Osoby po 40. roku życia – jako badanie przesiewowe oceniające stan naczyń krwionośnych.

✔ Pacjenci z nadciśnieniem tętniczym – w celu oceny progresji zmian w naczyniach.

✔ Osoby z cukrzycą – aby wcześnie wykryć uszkodzenia naczyń krwionośnych.

✔ Pacjenci z chorobą wieńcową – w celu monitorowania zdrowia układu krążenia.

✔ Osoby z rodzinną historią chorób serca – badanie PWV pozwala przewidzieć ryzyko i wdrożyć odpowiednią profilaktykę.

 

 

 

Jak obniżyć PWV i poprawić elastyczność tętnic?

Na prędkość fali tętna mają wpływ różne czynniki, a niektóre z nich można skutecznie modyfikować.

 

Sposoby na poprawę elastyczności naczyń i redukcję PWV:

✔ Aktywność fizyczna – regularne ćwiczenia aerobowe poprawiają elastyczność tętnic i zmniejszają PWV.

✔ Zdrowa dieta – bogata w warzywa, owoce, zdrowe tłuszcze i uboga w przetworzoną żywność oraz sól.

✔ Kontrola ciśnienia tętniczego – skuteczne leczenie nadciśnienia redukuje usztywnienie tętnic.

✔ Utrzymanie prawidłowej masy ciała – otyłość przyspiesza sztywnienie naczyń i zwiększa PWV.

✔ Rzucenie palenia – nikotyna przyspiesza degenerację naczyń i podwyższa PWV.

✔ Unikanie przewlekłego stresu – stres wpływa na układ nerwowy i powoduje skurcz tętnic, co może zwiększać PWV.

 

 

Podsumowanie

PWV to niezwykle ważny wskaźnik zdrowia naczyń krwionośnych, który pozwala wcześnie wykryć zmiany prowadzące do chorób układu sercowo-naczyniowego. Jest to nieinwazyjna, szybka i precyzyjna metoda oceny sztywności tętnic, dzięki której można przewidzieć ryzyko nadciśnienia, miażdżycy, zawału serca czy udaru mózgu.

Regularne badanie PWV, zwłaszcza u osób z grup ryzyka, powinno stać się standardem w profilaktyce chorób układu krążenia. Wczesne wykrycie zwiększonej sztywności tętnic daje możliwość podjęcia skutecznych działań zapobiegających poważnym powikłaniom zdrowotnym.

 

 

 

 

 

 

Źródła

1. Laurent S., Cockcroft J., et al. Expert consensus document on arterial stiffness: methodological issues and clinical applications. European Heart Journal 2022.
2. Vlachopoulos C., Aznaouridis K., Stefanadis C. Prediction of cardiovascular events and all-cause mortality with arterial stiffness. J Am Coll Cardiol 2021;55(13):1318-1327.
3. Townsend R.R., Wilkinson I.B., et al. American Heart Association Council on Hypertension Scientific Statement: Arterial Stiffness and Cardiovascular Outcomes. Hypertension 2023;79(2):e21-e39.

 

 

 

 

Nowoczesna diagnostyka